Ananas

ANANAS JADALNY, ANANAS WŁAŚCIWY, ANANAS CZUBIASTY.
Nazwa ang. Pine apple

HISTORIA I MIEJSCA UPRAWY
Ananas pochodzi z Ameryki Południowej. Dla Europejczyków jego historia zaczyna się w 1493 roku, kiedy Krzysztof Kolumb przywiózł ten owoc z Gwadelupy. W dzisiejszych czasach jest on uprawiany w Chinach, Tajlandii, USA, Meksyku, na Filipinach, w Afryce Południowej, Ameryce Południowej i Środkowej (Brazylia, Kolumbia, Ekwador, Wenezuela), na Martynice, na Kubie, na wyspach Pacyfiku. Aktualnie odmiany uprawne (szlachetne, uzyskane w wyniku licznych zabiegów hodowlanych) sadzone są na całym świecie w tropikach i subtropikach. Ananas wymaga wysokiej temperatury, jest odporny na suszę. W Europie w XVII wieku zainaugurowano uprawę szklarniową ananasa, jednak zaniechano jej w następstwie rosnącego importu. W Polsce również były szklarniowe uprawy ananasa, utworzone przez Stanisława Poniatowskiego w XVIII wieku, w Warszawie, w ogrodach Frascati.

CECHY OWOCU
Dojrzały owoc ananasa jest żółtawozielony do pomarańczowożółtego, okrągławy lub walcowaty, długości do 25 cm, szerokości do 15 cm, waży 1-3 kg. Najlepszy jest owoc o niezbyt dużej masie (1,5- 2 kg), jest najbardziej aromatyczny, jego smak powinien być słodki, lekko kwaskowaty. Swoisty zapach ananasa powodowany jest obecnością kwasu metylowego, tworzącego się wewnątrz owocu. Owoc ananasa zwieńczony jest pióropuszem szerokolancetowatych liści, ma twardą okrywę i silnie włóknistą oś.

ODMIANY
Istnieje około 40 gatunków ananasa rosnącego dziko. Spośród ananasów uprawianych na plantacjach najbardziej znane i popularne są:
Cayenne – charakteryzuje się czerwonopurpurowym kolorem, bardzo słodkim złocistożółtym miąższem i wagą ponad 2 kg.
Queen – to odmiana o niedużych owocach, mniej słodka i mniej kwaśna, mało soczysta, niepopularna w przetwórstwie spożywczym.
Caraibe lub red spanish – odmiana o średniej wielkości owocu, dobrze rozwiniętej koronie, jasnożółtym, nieco włóknistym miąższu i swoistym pieprzowym smaku.
Abaka lub abacaxi – rozpowszechniona w Azji i Afryce wschodniej, odmiana o specyficznym białym miąższu i kruchej skórce, trudna w transporcie.
WARTOŚCI ODŻYWCZE, ZASTOSOWANIE, LECZNICTWO
Ananas jest owocem bogatym w witaminy C, A, B1,PP, wapń, żelazo. Dostarcza cennych składników mineralnych, potrzebnych dzieciom w okresie wzrostu, działa doskonale na procesy trawienia i pracę jelit, ze względu na zawartość bromaliny. Enzym ten ulega jednak destrukcji w wyniku gotowania i konserwowania. Najlepiej więc spożywać ananasa na surowo lub pić świeży sok przed posiłkiem, chyba że cierpimy na nadkwasotę żołądka. Ananas działa również jako środek moczopędny, jest pomocny w rozpuszczaniu kamieni gromadzących się w organizmie. Świeży owoc i sok pomagają w niestrawnościach i w stanach zapalnych jelit. Pobudza pracę trzustki, oczyszcza krew, jest pomocny w słabym wydzielaniu soków trawiennych ,korzystnie wpływa na nerki, naczynia krwionośne, serce, wątrobę.
Działanie przeciwzapalne i likwidujące obrzęki powoduje, że możemy ananas przykładać na miejsca stłuczone, opuchnięte, na wypryski skórne.
Enzym bromalinę uzyskuje się przemysłowo i stosuje jako lek poprawiający trawienie.
SPOŻYCIE
Ananasy spożywamy na surowo, w postaci soku lub konserwowane w puszkach. Z ananasa możemy przygotowywać dżemy, galaretki, sałatki; pocięty na plastry i ususzony jest składnikiem bakalii i mieszanek suszu owocowego; z soku można otrzymać wino i ocet winny; potrawy mięsne z dodatkiem ananasa zyskują swoistą delikatność. Przyrządzając galaretki z ananasa powinniśmy wiedzieć, że w stanie surowym zawiera on enzym rozkładający żelatynę, toteż owoc należy przedtem ugotować.
Uwaga! Raczej należy wystrzegać się konsumowania dużych ilości konserwowanego ananasa. Kwasy zawarte w owocach mogą atakować metal i prowadzić do zatruć.
INNE ZASTOSOWANIA
Dzisiaj potrafimy wykorzystać nie tylko sam owoc, ale inne części rośliny – liście i korony stanowią pożywienie dla bydła, włókna przekształcane są w tkaniny, z których wyrabia się siatki, torby, hamaki, papier. Sok z liści stosuje się w leczeniu oparzeń.
UWAGI
Przy ocenie ananasa należy zwrócić uwagę na fakt, aby „pióropusz” był wolny od pleśni, liście bez rdzawych końcówek, owoc świeży nie może być miękki!