nazwa łacińska: Solanum tuberosum
Prawidłową botaniczną nazwą ziemniaka jest „psianka ziemniaka”. My natomiast znamy tę roślinę pod wieloma nazwami w zależności od obszaru Polski, i tak na śląsku mówią kartofel, w Poznaniu pyra, górale ze wschodniego Podhala nazywają ziemniaka grula a w języku kaszubskim używana jest nazwa bulwa.
Ziemniaki pochodzą z Ameryki Południowej, pierwsze ich uprawy znaleziono w środkowych Andach. Do Europy ziemniak trafił w XVI wieku, początkowo traktowany był jak roślina ozdobna ze względu na swoje ładne kwiaty. Gdy poznano jak bardzo wydajną rośliną uprawną jest ziemniak to w Prusach i Rosji nawet nakazano jej uprawy odgórnymi przepisami. Natomiast najbardziej uprawa ziemniaka rozpowszechniła się kiedy opracowano sposób ich przechowywania w kopcach piasku, co umożliwia ich magazynowanie aż do wiosny kolejnego roku.
W Polsce rocznie zbiera się od 12 do 20 mln ton ziemniaka a największymi jego producentami są obecnie Chiny, Rosja i Indie. Ze względu na łatwość uprawy ziemniaka miał on ogromny wpływ na oclenie milionów ludzi przed śmiercią głodową i dlatego Organizacja Narodów Zjednoczonych rok 2008 ogłosiła Międzynarodowym Rokiem Ziemniaka.
W Krajowym Rejestrze Odmian pod koniec 2004 roku zanotowane było 118 odmian ziemniaka uprawianych w Polsce. Natomiast w Peru znajduje się największy na świecie „bank genów ziemniaka” w którym zewidencjonowane jest 10 tysięcy odmian ziemniaków. Ze względu na swoje szerokie zastosowanie i rozpowszechnienie ziemniak jest znany i lubiany na całym świecie, dowodami jego uwielbienia są liczne pomniki na całym świecie, chociażby na Słowacji, Chorwacji, w Austrii czy USA jak również u nas w Polsce w Biesiekierzu i Poznaniu.
Ziemniak powszechnie uważany jest za warzywo tuczące natomiast wartość energetyczna ziemniaka tj. 70 kcal w 100 g ugotowanych ziemniaków i fakt że w ziemniakach jest 0 g tłuszczu zaprzecza tym obiegowym opiniom. Natomiast właściwości spożywczych ziemniak nie ma zbyt dużych, dostarcza nam niewielkich ilości witaminy C, magnezu,fosforu czy wapnia. Najwięcej mikroelementów znajduje się bezpośrednio pod skórą ziemniaka ale należy być ostrożnym ponieważ skórka ziemniaka o zabarwieniu zielonym świadczącym o jego nasłonecznieniu jest trująca tak jak jego nadziemna część ze względu na zawartość solaniny, która powoduje zatrucia pokarmowe i wykazuje też działanie rakotwórcze.
Natomiast lubimy ziemniaki za ich walory smakowe i możliwość bardzo różnorodnego wykorzystania. Wszyscy znamy frytki, chipsy, puree czy też bardziej dla nas tradycyjne kopytka, placki ziemniaczane czy kluski śląskie.
