PAPAJA, MELONOWIEC WŁAŚCIWY, MELONOWE DRZEWO
HISTORIA I MIEJSCA UPRAW
Za kolebkę papai uważa się południowy Meksyk, skąd przeniosła się do strefy tropikalnej. Rośnie w Ameryce, Afryce, Azji, ale w każdym z tych miejsc nosi inną nazwę – w Brazylii mamao, w krajach hiszpańskojęzycznych papaja, w Meksyku melonzapote. Do Europy papaję zaczęto sprowadzać pod koniec XVII wieku, jednak ze względu na delikatność owoców import nie przybrał charakteru masowego. Bylina rodząca owoce papai , czyli melonowiec właściwy jest jedną z najczęściej uprawianych roślin użytkowych tropików i subtropików.
CECHY OWOCU, ODMIANY
Owoce melonowca są jagodami – mięsistymi, gruszkowatymi, jajowatymi , podłużnie owalnymi lub prawie okrągłymi. W stanie dojrzałym zewnętrzna warstwa okrywy jest pomarańczowożółta, gładka i raczej matowa. Otwarty owoc odsłania spoisty, pomarańczowożółty miąższ z dużym wgłębieniem w środku, które wypełniają liczne, czarne ziarna otoczone galaretowatą substancją. Ziarna są gorzkie i pieprzne. Miąższ ma słodki smak, jest aromatyczny. W uprawie znajdują się bardzo liczne odmiany, różniące się wielkością, kształtem i smakiem owoców. W Brazylii znane są przede wszystkim papaje małe, pomarańczowe, podczas gdy w innych krajach Ameryki Południowej uprawia się odmiany większe , żółte lub zielone. W zależności od odmiany papaja może mieć 15 lub 60 cm długości, jej waga może dochodzić do 8-10 kg. Większym bogactwem smaku odznaczają się papaje małe, mają miękki, orzeźwiający i aromatyczny miąższ. Owoce papai rosną w gronach, tuż pod pióropuszem liści.
WARTOŚCI ODŻYWCZE, LECZNICTWO
Papaja zawiera witaminy B1, B2, C, A. Rozdrobnione nasiona uważane są za doskonały środek przeciw amebom i pasożytom jelitowym. Owoc melonowca nadaje się idealnie dla osób cierpiących na niestrawność, usprawnia czynności wątroby, łagodzi wzdęcia i leczy owrzodzenia dwunastnicy. Okłady z gorących liści melonowca łagodzą dolegliwości stawów, stłuczenia, ropiejące skaleczenia. Substancje otrzymane z papaji pomagają rozmiękczać zrogowacenia i odciski oraz skruszać twarde, łykowate mięso. Z leczniczego punktu widzenia papaja jest owocem bardzo cennym.
SPOŻYCIE
Papaja jest jednym z najbardziej popularnych owoców ciepłych krajów, nie zabraknie jej na żadnym lokalnym targowisku. Miąższ jada się na surowo bez skórki, zazwyczaj wybierając go łyżeczką z rozkrojonego owocu. Można skropić sokiem z limety lub cytryny. Można przyprawić cukrem, solą lub pieprzem. Puree z dojrzałego miąższu służy jako sok owocowy i dodatek do lodów. Zielone owoce można kandyzować, gotować na jarzynę, przerabiać na dżemy i marynować w occie. Nasiona są czasem stosowane jako namiastka pieprzu.
INNE ZASTOSOWANIA
Można wykorzystać owoce papai do pielęgnacji urody, miąższ dojrzałego owocu łatwo oczyszcza naskórek , jednak jego oddziaływanie nie może trwać zbyt długo. Można wywabiać plamy krwi z odzieży za pomocą zielonego miąższu papai. Lateksowe mleczko papai znajduje zastosowanie w farmacji i przemyśle. Lateks staje się produktem wyjściowym przy produkcji lekarstw, kosmetyków i innych wyrobów przemysłowych (środków klarujących piwo lub uelastyczniających skóry i wełnę.
UWAGI
Podstawowym dostawcą owoców papai dla Europy jest Brazylia. Eksport dotyczy odmian wyselekcjonowanych, typu Solo, można je rozpoznać po soczystym, słodkim i czerwonym miąższu. Owoce zbiera się cały rok, gdy są w pełni wyrośnięte, ale jeszcze twarde; w ciągu kilku dni dojrzewają i wybarwiają się na żółto. Obcina się je ręcznie z roślin; niezbyt dobrze znoszą transport i przechowywanie.