AWOKADO, SMACZLIWKA WŁAŚCIWA, SMACZLIWKA WDZIĘCZNA, GRUSZKA MAŚLANA
nazwa ang. Avocado.
HISTORIA I MIEJSCA UPRAWY
Owoc ten (klasyfikowany również jako warzywo) pochodzi z Ameryki środkowej, a konkretnie z Meksyku. Został przywieziony do Europy przez konkwistadorów. Jego nazwa pochodzi od azteckiego słowa „ahuacatl”, którym opisywano zarówno owoc, jak i jego jądro. Mieszkańcy Ameryki Południowej znali go w epoce przedkolumbijskiej. W XIX wieku został wprowadzony na Florydę i do Kalifornii, a następnie do Afryki i Azji. Owocem powszechnie dostępnym w Europie awokado stało się w latach sześćdziesiątych XX wieku, po stwierdzeniu, że dobrze znosi transport i dzięki dobrej organizacji rynku. w latach 1965- 1985 Europa 60-krotnie zwiększyła import awokado. główne rejony uprawy to USA, Meksyk, Wyspy Karaibskie, Brazylia, Indonezja, Nowa Zelandia, Izrael, RPA.
CECHY OWOCU
Owoce awokado mają kształt gruszkowaty do prawie okrągłego, osiągają ponad 30 cm długości i do 15 cm szerokości. Mają cienko-skórzastą jędrną okrywę – zieloną, fioletową lub czarniawą, błyszczącą, gładką, pomarszczoną lub szorstką. Jasnozielony, białawy lub żółtawy miąższ o konsystencji masła jest bezwonny i ma łagodny orzechowy smak, łatwo odchodzi od skórki i od pestki, która ma wielkość 5 – 7 cm.
ODMIANY
Istnieje ponad 500 odmian awokada, jednak odmiany uprawne skupione są w trzech podstawowych grupach:
Rasa meksykańska – (Środkowy Meksyk), o małych owocach (2,5- 7,5 cm długości).miąższ ma smak orzecha włoskiego i zapach anyżu, zawiera 29% tłuszczu. Odmiana odporna na mróz, barwa różowo-brązowa.
Rasa antylska – (Antyle), o większych owocach (7-25 cm długości). Wymaga ciepła i wilgoci. Owoc o barwie zielonkawożółtej
Rasa gwatemalska – (Gwatemala), owoce o podobnej wielkości, ale o mniejszej zawartości tłuszczu (5-14%) o smaku wodnistym, barwa żółta do brązowo-mahoniowej.
WARTOŚCI ODŻYWCZE , LECZNICTWO
Tłuszcze zawarte w awokado należą do lekkostrawnych i dostarczają znacznej dawki kalorii. Obfitość witamin (A, B, C, D, PP ) i białek sprawia, że awokado jest pożywne. Poleca się je osobom z dolegliwościami żołądkowymi i jelitowymi. Jadalny jest olej awokadowy, używany jest jednak głównie do produkcji kosmetyków. Przypisuje mu się skuteczność w leczeniu reumatyzmu i dny. Ze względu na małą zawartość węglowodanów owoce awokado stanowią wartościową pozycję w diecie cukrzycowej.
SPOŻYCIE
Awokado spożywa się na surowo, ugotowany owoc jest gorzki,a niedojrzałe owoce uważa się za trujące. Przed spożyciem owoc trzeba rozciąć lub rozłamać i usunąć pestkę. Można przyprawić miąższ solą i pieprzem, sokiem z cytryny lub octem i wyjadać łyżeczką. Popularna jest pikantna potrawa (guacamole) przyrządzana z utartego lub pokrojonego awokado doprawionego cebulą, czosnkiem, cytryną lub limonką, pieprzem, chili lub sosem tabasco i spożywana jako sos lub sałatka. Jada się również awokado z cukrem lub słodkim sokiem owocowym, przygotowuje z niego lody , koktajle mleczne i sorbety. Aby miąższ nie ciemniał w trakcie przygotowywania potrawy, należy go polać sokiem z cytryny. Awokado jest bardzo smaczne z oliwą z oliwek i sosem winegret. Można przygotować kanapkę z boczkiem lub inną wędliną i awokado. Jada się ten owoc z grapefruitami, ananasem, owocami morza. Miąższ awokado jest do tego stopnia przesycony substancjami tłuszczowymi, że czasem nazywa się go zielonym masłem. Jako anegdotę można przytoczyć, historię misjonarzy hiszpańskich, którzy poddali owoc awokado takim samym regułom postu jak mięso.
Przepis na zimną zupę z awokado.
Puree z dwóch sztuk awokado (obranych i wypestkowanych) zmieszać z 300 ml śmietanki lub jogurtu połączonego z białym chudym serem. Podgrzać 1 litr rosołu z kurczaka i zmieszać z awokadowym puree, nie gotować. Przyprawić solą i pieprzem oraz sokiem z cytryny. Udekorować jogurtem i posypać szczypiorkiem.
INNE ZASTOSOWANIA
Miąższ awokado jest idealnym naturalnym składnikiem maseczek do twarzy i środków nawilżających skórę. Sok z pestki stosowany jest przez Indian jako tusz do farbowania tkanin, a drewno z drzewa smaczliwki stosowane jest w budownictwie i meblarstwie.
UWAGI
Owoce awokado zbiera się twarde w sposób pozwalający uniknąć zgniecenia lub skaleczenia. Owoce utrzymują trwałość do 1 miesiąca w temp. 7 – 19 c, niższa temperatura powoduje uszkodzenia owoców.
